Vijf tips waarmee je korte metten met lange zinnen maakt
Lange zinnen zijn moeilijk te begrijpen. Ze bevatten te veel informatie, hebben een ingewikkelde structuur en ontsporen nog weleens. Met als gevolg dat de lezer afhaakt. In deze blog vijf tips waarmee je korte metten met lange zinnen maakt.
Tip 1: vermijd wollig taalgebruik
Wollige taal is geen heldere taal. Wollig taalgebruik is verhullend, verdoezelend taalgebruik. Taalgebruik dat de boodschap niet ronduit noemt. Wat te denken van de volgende zin:
“In de uitspraken van de meeste rechtbanken is niet te herkennen dat er oog is geweest voor de vraag in hoeverre het proportioneel was om dubieuze praktijken van gastouderbureaus aan ouders toe te rekenen.”
Zonder alle wolligheden en omhaal van woorden staat er:
“Rechters gaven ouders de schuld van dubieuze praktijken van gastouderbureaus. Rechters vroegen zich kennelijk niet af of dat wel eerlijk was.”
Tip 2: stop niet te veel informatie in een zin
In lange zinnen staat vaak te veel informatie. Dat maakt lange zinnen minder leesbaar. Neem bijvoorbeeld het volgende fragment uit een besluit van de Autoriteit Persoonsgegevens:
“De Autoriteit Persoonsgegevens (hierna: AP) heeft besloten om aan de korpschef een bestuurlijke boete van € 50.000,- op te leggen voor overtreding van artikel 4c, eerste lid, van de Wet politiegegevens (hierna: Wpg). Dit omdat de korpschef heeft nagelaten om voorafgaand aan de voorgenomen verwerking van politiegegevens – namelijk het maken van camerabeelden met behulp van twee zogeheten mobiele camera auto’s in Rotterdam – een gegevensbeschermingseffectbeoordeling uit te voeren, terwijl die verwerking van politiegegevens waarschijnlijk een hoog risico voor de rechten en vrijheden van personen inhield. ”
De tweede zin in dit fragment bevat de volgende informatie:
De politie maakte camerabeelden met camera-auto's.
De camerabeelden zijn politiegegevens.
De verwerking van deze politiegegevens houdt een hoog risico in voor de rechten en vrijheden van personen.
Daarom had de korpchef een gegevensbeschermingseffectbeoordeling moeten uitvoeren.
Als je deze informatie over twee zinnen verdeelt, is de tekst al een stuk leesbaarder. Bijvoorbeeld zo:
“De Autoriteit Persoonsgegevens (hierna: AP) legt aan de korpschef een bestuurlijke boete van € 50.000,- op voor overtreding van artikel 4c, eerste lid, van de Wet politiegegevens (hierna: Wpg). De korpschef krijgt de boete omdat hij geen gegevensbeschermingseffectbeoordeling heeft uitgevoerd voorafgaand aan het maken van camerabeelden met twee camera-auto’s in Rotterdam. Dat had de korpschef wel moeten doen, omdat de verwerking van de camerabeelden – politiegegevens – waarschijnlijk een hoog risico voor de rechten en vrijheden van personen inhield.”
Tip 3: maak een vraag van je als-zin
Als-zinnen bouw je gemakkelijk om naar twee zinnen: de vraag en het antwoord. Een voorbeeld ter verduidelijking. In de bijsluiter van een medicijn staat de volgende zin:
“Als u dit medicijn gebruikt terwijl u een infectie heeft, en de symptomen van uw infectie blijven bestaan of worden erger, dan moet u direct een arts raadplegen. ”
Deze zin kun je herschrijven als twee aparte vragen en een antwoord:
“Gebruikt u dit medicijn terwijl u een infectie heeft? En blijven de symptomen van uw infectie bestaan of worden ze erger? Dan moet u direct een arts raadplegen.”
Het ombouwen van een als-zin in een vraag en antwoord zie je veel in brochures en op websites. In juridische teksten werkt deze constructie ook heel goed. Kijk maar eens naar dit tekstfragment uit mijn algemene voorwaarden:
“Wijk ik in mijn offerte of opdrachtbevestiging af van de algemene voorwaarden? Dan geldt wat er in de offerte of opdrachtbevestiging staat.”
Tip 4: begin je zin gerust met 'En' of 'Maar'
Want dat is een fijne manier om zinnen korter te maken. Of om een ander ritme aan de tekst te geven. Als ik deze tip geef, krijg ik vaak de reactie dat je een zin niet met 'En' of 'Maar' mag beginnen. Maar wees gerust, dat mag wel. Als je dat niet van mij wilt aannemen, lees dan wat Wim Daniëls hierover schrijft:
“Het is iets van vroeger dat sommigen een zin niet graag met ‘En’ of ‘Maar’ zien beginnen. ‘En’ en ‘maar’ zijn voegwoorden en voegwoorden voegen een deel van een zin bij een eerder deel van een zin, zo hebben ze ooit op school geleerd. Ik wil dat vroegere onderwijs niet afkammen, maar taal, taalregels en opvattingen erover veranderen. De oude regel is ook nooit een heel harde regel geweest. Inmiddels is hij passé.”
Tip 5: gebruik vaker een opsomming
Over opsommingen schreef ik de blog Zeg het met een opsomming. In die blog vind je voorbeelden die laten zien dat een opsomming overzicht en structuur geeft. En veel gemakkelijker leest dan een lange zin.
Een opsomming in je tekst is ook belangrijk in het kader van SEO. De Google-bots lezen je webpagina eigenlijk hetzelfde als een bezoeker. Die wil zo snel mogelijk weten of de pagina te bieden heeft: is dit wat ik zoek? Een pagina scannen gaat gemakkelijker als er een opsomming in voorkomt. Daarom bevorderen bullets je SEO-ranking. En je stijgt nog verder als je keywords in je opsommingen gebruikt.
Bonustip: overdrijf niet met korte zinnen
Alleen maar korte zinnen schrijven is niet zonder risico. De kans is groot dat je lezer de tekst kinderlijk of saai vindt. Korte en lange(re) zinnen afwisselen leest het fijnst. Het is vaak wel verstandig om de eerste zin van een alinea kort te houden, zeker op het internet. Dat heeft te maken met de scannende lezer. Daar kom ik in een andere blog nog eens op terug.
> Meer blogs vind je in het blogoverzicht
